بررسی میزان جذب فرآورده نفتی در خاک های ماسه ای

امروزه، آلودگی خاک توسط آلاینده های آلی خطرناک، به عنوان یک معضل زیست محیطی، مطرح شده و رفع این ترکیبات از این محیط مورد توجه زیاد قرار گرفته است. یکی از این آلاینده ها، هیدروکربن های نفتی می باشند. این ترکیبات قابلیت آلوده سازی محیط زیست را دارا بوده و می توانند در اثر ریخت و پاشش های تصادفی و یا سوانح وارد محیط زیست گردند و به علت ویژگی های خاص فیزیکی و شیمیایی، موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم سازند. مطالعات صورت پذیرفته در تعیین اثرات زیست محیطی و بهداشتی این ترکیبات، نشان می دهد که هیدروکربن های نفتی اغلب سمی هستند و در برابر تجزیه ی زیستی مقاوم بوده و از پتانسیل جهش زایی و ورود به چرخه ی غذایی بر خوردار می باشند. بنابراین توجه به مسأله ی آلودگی های زیست محیطی هیدروکربن های نفتی و ارائه ی راه حل مناسب جهت حل این معضل، امری بسیار ضروری است. تاکنون روش های مختلفی درخصوص کنترل آلودگی های زیست محیطی ناشی از انتشار هیدروکربن های نفتی در محیط ارائه شده است. امروزه، استفاده از جاذب های مناسب به منظور جذب این ترکیبات از محیط یکی از پر کاربردترین این روش ها می باشد. با توجه به حجم بالای انتشار این ترکیبات و نیز با توجه به میزان کارایی، صرفه اقتصادی و سهولت در اجرا و بکار گیری، یکی از ترکیباتی که می تواند به عنوان جاذب، پاسخگوی موارد ذکر گردیده شده باشد خاک ها ی ماسه ای و رسی می باشند. بدین منظور در این پژوهش، میزان جذب هیدروکربن های آلیفاتیک و آروماتیک در چهار نوع خاک، ماسه آهکی، ماسه سلیسی، رس بنتونیت و رس کائولینیت پس از تعیین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی این خاک ها، با استفاده از آزمایشات کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا اندازه گیری گردید و به منظور بررسی دقیق، نتایج حاصله با استفاده از سه ایزوترم جذب خطی، جذب لانگمایر و جذب فرندلیچ برازش داده شد. بررسی نتایج نشان می دهد که : ? جذب ترکیبات آلیفاتیک در خاک های ماسه ای و رسی بستگی به وزن ملکولی این ترکیبات دارد و با افزایش وزن ملکولی، میزان جذب این ترکیبات نیز افزایش می یابد میزان جذب ترکیبات آروماتیک در خاک های ماسه ای و رسی علاوه بر وزن ملکولی به ساختار ملکولی و نیز میزان فراریت این ترکیبات بستگی دارد و با افزایش وزن ملکولی، گسترده تر شدن ساختارملکولی و نیز کاهش میزان فراریت، میزان جذب این ترکیبات افزایش می یابد. در بین خاک های ماسه ای مورد بررسی، میزان جذب ترکیبات آلیفاتیک و آروماتیک در خاک ماسه آهکی از خاک ماسه سلیسی بیشتر و در بین خاک های رسی مورد بررسی، میزان جذب ترکیبات آلیفاتیک و آروماتیک در خاک رس بنتونیت از خاک رس کائولینیت بیشتر است و این بدان علت است که سطح تماس خاک ماسه آهکی از سطح تماس خاک ماسه سلیسی بیشتر بوده و سطح تماس خاک رس بنتونیت بیش از سطح تماس خاک رس کائولینیت می باشد. در خاک های مورد بررسی، میزان جذب ترکیبات آلیفاتیک از میزان جذب ترکیبات آروماتیک بیشتر می باشد.